• polski
  • Mapa Murali 2019
  • Turystyka
  • Kulinaria
  • Kultura
  • Historia
  • Współpraca
    • Partnerzy Bloga
    • Wycieczki na Podlasie
    • Oferta dla właścicieli obiektów
  • Dokąd się wybierasz?
    • Białystok
    • Podlasie
    • Suwalszczyzna
    • Ziemia Łomżyńska
    • Białoruś i Litwa
  • Przewodnik turysty
  • Kontakt
  • Home
  • O autorce
  • Home
  • O autorce
Facebook Twitter Pinterest Linkedin Instagram
Bialystok Subiektywnie
Blog regionalno-turystyczny o Podlasiu i Podlaskiem
  • polski
  • Mapa Murali 2019
  • Turystyka
  • Kulinaria
  • Kultura
  • Historia
  • Współpraca
    • Partnerzy Bloga
    • Wycieczki na Podlasie
    • Oferta dla właścicieli obiektów
  • Dokąd się wybierasz?
    • Białystok
    • Podlasie
    • Suwalszczyzna
    • Ziemia Łomżyńska
    • Białoruś i Litwa
  • Przewodnik turysty
  • Kontakt
Strona główna » Historia » Źródełka słynące cudami czyli 10 niezwykłych miejsc. Część 1. Epidemie na Podlasiu
HistoriaPodlasie

Źródełka słynące cudami czyli 10 niezwykłych miejsc. Część 1. Epidemie na Podlasiu

Anna 15/05/2020 Atrakcje Podlasia, Białorusini na Podlasiu, Cerkiew, cudowny obraz Matki Bożej, Magia Podlasia, Nadbużańskie Podlasie, pielgrzymka na Podlasie, Prawosławie, sanktuarium, województwo podlaskie, Zwiedzanie Podlasia 9 komentarzy
Źródełka słynące cudami na Podlasiu

Źródełka do których zmierzają modlący się, pełni nadziei ludzie to w Podlaskiem żadna nowość lecz licząca dziesiątki lat tradycja. Co roku tysiące pątników pije święconą wodę i obmywa nią schorowane ciała w nadziei na boskie błogosławieństwo, pomoc i ozdrowienie. Takich miejsc jest zdecydowanie więcej niż 10. Wybraliśmy te bardziej znane: z bogatą historią, utrwalone w tradycji lokalnego kultu religijnego. Część z nich ma jakże aktualny rodowód…zasłynęły w czasie wielkich epidemii, które Podlasia nie omijały.

Epidemie na Podlasiu a święte źródełka

Dumny z siebie człowiek XXI wieku zwykł mówić o wielkich epidemiach w czasie przeszłym. Aż do przełomu 2019/2020 roku. Szok i niedowierzanie, zaraza COVID-19, której nie potrafimy się przeciwstawić, dziesiątkuje ludzi na całym świecie. Cała nasza wiedza, technologia i poczucie wyższości nad innymi gatunkami stanęły pod znakiem zapytania. Tymczasem nie dzieje się nic nadzwyczajnego. Gdyby miał to skomentować ktokolwiek żyjący w początkach XX wieku powiedziałby, że to żadne wielkie mecyje. Kolejne morowe powietrze, plaga, boży gniew. Towarzyszą nam od zawsze i nie znikną – mieliśmy po prostu w Europie dłuższą przerwę. Trzeba podkreślić, że na Podlasiu pamięć o dawnych pomorach nie zaginęła. Na obrzeżach niemal każdej wsi stoją krzyże wotywne z tabliczkami na których wypisane jest błaganie o ochronę przed zarazą. Tu i tam (np. Soce, Skaryszewo) wciąż widoczne są ślady po rytualnym otaczaniu osady nicią, która w cudowny sposób miała zatrzymać epidemię. Źródełka, które onegdaj pomogły chorym nigdy nie zostały przez wiernych zapomniane – są odwiedzane i otoczone opieką.

fot. Tadeusz Doroszko
fot. Tadeusz Doroszko
żródełka z uzdrawiającą wodą na Podlasiu
Okolice Orli. Łukasz Laskowski

Epidemie na Podlasiu 

  • 1572 i 1577 – najstarsze odnotowane epidemie na Podlasiu. Pierwsza zbiegła się ze śmiercią króla Zygmunta Augusta i zdezorganizowała zjazdy szlacheckie podczas bezkrólewia czyli poniekąd zakłóciła wybory – skąd my to znamy?

Przede wszystkim należy przy tym pamiętać o klęsce epidemii, która spadła na Podlasie równocześnie niemal z wieścią o śmierci królewskiej i była tu sroższa niż gdzie indziej. Spotęgowało to początkowy chaos i bezprawie, utrudniając szlachcie organizowanie się. (Emil Kalinowski, „Aktywność polityczna szlachty podlaskiej podczas pierwszego bezkrólewia”, Kwartalnik Historyczny, 2016)

  • 1655-1660 – Potop szwedzki i towarzysząca mu szczególnie długa i makabryczna w skutkach epidemia dżumy. Po jej przejściu w dobrach królewskich odnotowano śmierć 70% ludzi i zapaść gospodarczą regionu. Dżumę prawdopodobnie przywlekły maszerujące wojska. Które? Tego nie wiemy –  szwedzkie, siedmiogrodzkie, moskiewskie a może Tatarzy nękający w tym czasie Podlasie?
fot. Tadeusz Doroszko
  • 1704-1714 – Wojna Północna – tym razem odnotowano związek pojawienia się zarazy z maszerującymi wojskami. W 1708 roku nie tylko Podlasie ale i cała Litwa były opanowane przez dżumę.
  • 1831 – epidemia cholery przywleczona przez wojska rosyjskie pacyfikujące Powstanie Listopadowe. Szacuje się, że na Podlasiu zmarło 43 % ludności.

Ogólny bilans epidemii cholery z 1831 roku dla Imperium Rosyjskiego był tragiczny. Zachorowało w sumie blisko 467 tysięcy osób, z czego zmarło ponad 167 tysięcy. Epidemia z 1848 roku, kiedy w państwie rosyjskim zachorowało 1 mln 700 tys. osób, z czego zmarło ponad 690 tysięcy na szczęście Podlasie ominęła. (Doroteusz Fionik, Jak przed laty walczono z zarazą? „Epidemia cholery w Bielsku i okolicach w 1831 roku”, Bielsk.eu)

  • 1855 – Epidemię przywlekły przemieszczające się wojska, trwała wojna krymska. Najpierw ludność Podlasia przetrzebił tyfus a następnie ponad pół roku żniwo zbierała cholera. Śmiertelność wśród dzieci i ludzi młodych sięgała 60 procent. Epidemia ustąpiła we wrześniu 1855 roku ale jej żniwo było tragiczne. Szeroko i szczegółowo opisuje ten czas Doroteusz Fionik na łamach Przeglądu Prawosławnego:

Podczas trwającej ponad miesiąc epidemii cholery w Widowie zmarło 37 osób (i to jedynie z części wsi, należącej do parafii św. Michała (…). Odzwierciedlają to także ogólne statystyki. W 1854 roku we wsi było 308 parafian cerkwi św. Michała, zaś dwa lata później – tylko 251. W nieodległych Spiczkach w sierpniu 1855 roku zmarło na cholerę 18 osób. Ogółem, w parafii Michajłowskiej w lipcu i sierpniu odnotowano z tego powodu 74 zgony, co stanowiło prawie połowę ogólnej ich liczby (w 1855 roku na terenie parafii zmarło 166 osób). (Doroteusz Fionik, W czasach epidemii, Przegląd Prawosławny, 14 kwietnia 2020)

  • 1892-1894 – nawrót epidemii cholery, szczególnie wyniszczający w Białymstoku i okolicach.

W XIX wieku powszechnie wierzono, że zaraza jest wyrokiem Boga. Ludzie próbowali przebłagać Najwyższego tak jak umieli najlepiej. Religijność się zintensyfikowała: pielgrzymowano do uświęconych miejsc, do cudownych obrazów, źródełka dawały nadzieję na „zmycie choroby”, oczyszczenie ciała z zarazy. Dlatego też w czasie epidemii powstało na Podlasiu wiele sanktuariów – na św. Górze Grabarce, w Korninie Starym, w Puchłach, Rajsku i Świętej Wodzie. (za: Joanna Korch – TUTAJ)

Pielgrzymi obchodzący cerkiew na kolanach.Photo by alikw on Foter.com / CC BY-NC-ND
Krzyże przyniesione przez pielgrzymów na Grabarkę.Photo by kekko64 on Foter.com / CC BY

Święte źródełka. 10 miejsc z historią

1. Święta Góra Grabarka

Niewątpliwie najważniejsze prawosławne sanktuarium w Polsce – bez źródełka ta historia nie miałaby miejsca… „Góra Grabarka zasłynęła w 1710 r., kiedy epidemia cholery dziesiątkowała mieszkańców okolic Siemiatycz. Pewien starzec miał we śnie objawienie, że ludzie mogą znaleźć ratunek -uchronić się przed epidemią na wzniesieniu na uroczysku Suminszczyzna. Przybyli więc na tę górę z krzyżem, pobożną modlitwą o ocalenie i zostali wysłuchani. W podziękowaniu Bogu za cud wzniesiono tutaj pierwszą drewnianą kapliczkę p.w. Przemienienia Pańskiego. Od dziesiątek lat ludzie podążają na Świętą Górę Grabarkę. Najliczniejsze pielgrzymki przybywają tu na święto Przemienienia Pańskiego (18/19 sierpnia).

Atrakcje Podlasia
Grabarka. Święta góra prawosławia – na pierwszym planie studnia. fot. Grzegorz Dąbrowski

Pielgrzymi niosą ze sobą krzyże, małe- te indywidualne, większe przynoszą pielgrzymki np. zakładowe. Pątnicy modlą się, na kolanach trzykrotnie obchodzą Cerkiew Przemienienia potem schodzą do źródełka. Cudowne źródełko znajduje się u podnóża Góry. W nim umyli się i z niego napili się wody ci, którzy przybyli tu z krzyżem i modlitwą o ocalenie w 1710. Do dziś pielgrzymi obmywają  w nim swoje chore miejsca, piją wodę ze studzienki i zabierają ją do domu” (To tylko fragment naszego obszernego artykułu poświęconego historii tego miejsca, który znajdziecie – TUTAJ.)

źródełka z uzdrawiającą wodą na Podlasiu
Święta Góra Grabarka. Ochody Święta Przemienienia Pańskiego. Photo by alikw on Foter.com / CC BY-NC-ND
źródełka z uzdrawiającą wodą na Podlasiu
Photo by Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Pol on Foter.com / CC BY-ND
Źródełka słynące cudami na Podlasiu
Święta Góra Grabarka. Photo by F.X.TESTU on Foter.com / CC BY-NC-SA
źródełka z uzdrawiającą wodą na Podlasiu
Photo by Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Pol on Foter.com / CC BY-ND

2. Piatienka. Parafia Topolany

Piatienka to jedno z ważniejszych miejsc kultu Kościoła prawosławnego na Białostocczyźnie. Cerkiew cmentarna i kaplica nad świętym źródełkiem należą do parafii w Topolanach choć bliżej stąd do Folwark Wielkich. Według przekazów ustnych historia tego sanktuarium sięga początków XVIII wieku, kiedy to pobliskie tereny nawiedziła fala morowego powietrza. Do dziś wierni przybywają na Piatienkę tłumnie w dniu jej święta tj. w 10 piątek po Wielkanocy. W międzywojniu mieszkańcy regionu ściągali tu tysiącami z całego województwa. Historię narodzin kultu opisał ks. Grzegorz Sosna:

Według tradycji dzieciom pasącym bydło pod lasem w czasie epidemii ukazała się kobieta z dzieciątkiem na ręku i oznajmiła, aby pozostali przy życiu mieszkańcy wybudowali na skraju lasu kaplicę. Z opowiadania dzieci dorośli zrozumieli, że owa kobieta to Matka Boża z Dzieciątkiem. Ludzie niezwłocznie przystąpili do budowy kaplicy w miejscu objawienia. Od tego momentu nikt z mieszkańców wsi nie padł ofiarą zarazy. W wybudowanej kapliczce pojawiło się źródełko, którego woda posiadała właściwości lecznicze. Po ustąpieniu epidemii wdzięczni za ocalenie mieszkańcy wybudowali cerkiew. Inny przekaz głosi, że chorującej dziewczynie zostało objawione …oćitite glazki ot grazi i nećistoty, nanosimych kupajuśćimisja żyvotnymi i jazva prestanet … Mieszkańcy wsi oczyścili i ogrodzili źródełko, epidemia ustała. W tym miejscu wybudowano cerkiew św. św. Borysa i Gleba i męcz. Paraskiewy – Pietki. Górę, na której wzniesiona została cerkiew, nazywano od patronów Borysa i Gleba „Kniaziową Górą” (Kniaziewaja Hora). Z biegiem czasu nazywano górę Piatnicą od patronki Paraskiewy – Piatki. Pierwszą cerkiew wybudowano w tym miejscu w 1710 roku. (…)

Źródełka słynące cudami na Podlasiu
Kapliczka nad źródełkiem w Piatience. Na co dzień jest niestety zamknięta. fot. Białystok subiektywnie

(…) W 1929 r. cmentarna cerkiew w Piatence stała się ponownie znana wśród prawosławnych za sprawą cudownie odnowionej ikony Ukrzyżowanego Chrystusa. Ikona ta została przywieziona przez nauczyciela miejscowej szkoły nazwiskiem Bujko, który zamieszkał we wsi Folwarki Wielkie u Zofii Trochimczuk. Nauczyciel otrzymał ikonę od swojej matki, gdy został powołany do wojska po wybuchu I wojny światowej. Ikona była stara i zniszczona. Początkowo pozostawała w mieszkaniu właścicielki domu, później zawieszono ją w stodole. 23 lipca 1929 r. wydarzył się cud, za sprawą którego ożyła dawna tradycja Piatienki jako ośrodka kultu. Zauważono, że ikona cała lśniła, a jej ramy wyglądały jak świeżo pozłocone. Komisja rządowa, powołana do zbadania odnowionej ikony, nie stwierdziła żadnej ingerencji ręki ludzkiej. Ikonę w wielotysięcznej procesji przeniesiono do cerkwi w Piatience. Tam stała się obiektem pielgrzymek. (Grzegorz Sosna, Święte miejsca i cudowne ikony Prawosławne sanktuaria na Białostocczyźnie, Białystok 2001, s. 94-98)


♦Ciekawostka lokalna: z rodzinnych wspomnień♦

We wsi Soce jeszcze wiele lat po wojnie pielęgnowano tradycję pielgrzymowania do Piatienki. W ten dzień wszyscy mieszkańcy wsi pościli i nie rozpalali w piecach. Było to prawdopodobnie związane z jakimś zobowiązaniem całej wsi po pożarze. Sąsiednie Dawidowicze zaś miały odpust, „wyżerkę” i wiejską zabawę. O tym pamiętają już tylko najstarsi mieszkańcy…

Źródełka słynące cudami na Podlasiu
Piatienka. Cerkiew Świętego Krzyża. fot. Anna Kraśnicka

3. Krynoczka – parafia Dubiny

W odległości 3 kilometrów od Hajnówki, w puszczańskich ostępach, na terenie jednostki wojskowej leży jeden z najważniejszych celów prawosławnych (choć nie tylko) pielgrzymów. Malutka cerkiewka a kawałek dalej niepozorna kapliczka ze studnią. Przykłady i opisy uzdrowień, które nastąpiły w tym miejscu można mnożyć. Od tych z wieku XIX do tych z XXI. Szczególnie ciekawy jest przypadek (z 1848 roku) chorującego na gruźlicę kapitana stacjonującego nieopodal Pułku Izmajłowskiego. Rokowania lekarzy nie były dobre. Po kilkakrotnym wypiciu cudownej wody z krynicy kapitan wyzdrowiał, w co lekarze nie mogli uwierzyć. Zdrowieli tu chorzy na trąd i na raka. Woda pomagała w dolegliwościach żołądkowych a przy źródle wielokrotnie odnajdywano pozostawione laski – znak, że po modlitwie w tym miejscu nie były już potrzebne.

Cerkiewka
Źródełka słynące cudami na Podlasiu
Kapliczka z cudownym źródełkiem

Dzieje kultu cudownego źródełka przy strumyku Miednoje giną w mrokach przeszłości. Nic nie jest pewne jednak współczesny badacz miejsc mocy, Leszek Matela zapewnia:

Badania radiestezyjne wykazały, że opisywane cudowne źródełka położone jest na skrzyżowaniu stref geomantycznych. Promieniowanie osiąga 34 ooo jednostek Bovisa, a występujące tu energie odpowiadają kolorowi białemu sprzyjającemu odnowie organizmu i uzdrowieniom. (…) Ślady energetyczne przy źródle pozostawili zarówno Jaćwingowie, jak i plemiona ruskie oraz Litwini. Badania anteną rezonansową L-4 wskazują również na energie związane z Krzyżakami.  Być może zapędzili się oni w te okolice w pogoni za Jaćwingami. Świadczy to o tym, że walory miejsca mocy w Krynoczce doceniano już w czasach pogańskich. (Leszek Matela, Magiczne zakątki, Białystok 2007, s.32)

Źródełka słynące cudami na Podlasiu
Krynoczka, niepozorne miejsce o wielkiej mocy

W XIX wieku nie znano promieniowania Bovisa jednak lecznicze właściwości wody z osławionego już wtedy źródełka zbadali carscy urzędnicy. Stwierdzono obecność siarki i żelaza. W 1831 roku powstał nawet (nigdy nie zrealizowany) projekt wybudowania tutaj … sanatorium! Faktycznie nazwa uroczyska i kolor wody to „miednoje” czyli rdzawe.

Historia źródełka w świetle przekazów ustnych

Według ustnego przekazu w okolicy strumyka zwanego Miednoje miało miejsce objawienie ikony na drzewie. Uczestnikami tego cudu byli pastuszkowie, pasący niedaleko swoje stadko. Ikona została prze- niesiona do wsi Lipiny, ale powtórne jej zjawienie się na tym miejscu dało okazję do pobudowania małej drewnianej kapliczki. Według innego przekazu, pojawienie się ikony na drzewie poprzedziła jasność, a obok wytrysnęło źródełko – krynica z cudowną wodą. Długoletni proboszcz dubiński śp. Antoni Gołub (+ 27.05.1971 r.) opowiadał, że według ustnej tradycji podczas najazdu tatarskiego na Ruś Kijowską mnisi opuszczali swoje rodzinne strony, udając się w leśne ustronia. Osiedlali się w okolicach Brześcia, Mielnika, Narwi, a także w okolicach obecnej Puszczy Białowieskiej. Taka pustelnia znajdowała się i u źródełka – dzisiejszej Krynoczki. Krynoczka była znana mnichom wileńskim, pielgrzymującym do monasteru wirowskiego i do Leśnej. Mnisi tu się zatrzymywali, modląc się wraz z okoliczną ludnością, która tłumnie na ten czas tu przebywała. (Grzegorz Sosna, Święte miejsca i cudowne ikony Prawosławne sanktuaria na Białostocczyźnie, Białystok 2001, s. 22)

Źródełka słynące cudami na Podlasiu
Prosta studnia, nieocynkowane wiadro, kilka kubeczków…Krynoczka w 2018 roku

Jak bardzo ważne dla prawosławnych mieszkańców Podlasia jest to miejsce niech świadczy fakt, że o każdej porze roku zobaczycie przy kapliczce pozostawione chusteczki (po obmyciu chorych miejsc) i nieprzebrane tłumy przybywające w święto Zesłania Ducha Świętego – 50 dni po Wielkanocy. W latach 90. XX wieku w letnich miesiącach został wprowadzony porządek odprawiania co niedzielę akatystów „Matce Bożej Nieupiwajemaja Czasza” w intencji uzdrowienia z nałogu pijaństwa.

4. Hodyszewo. Krynica

Hodyszewski kościół z cudownym obrazem Matki Boskiej należy do najważniejszych katolickich sanktuariów w regionie (Ich zestawienie znajdziecie  TUTAJ). Jednak interesującego nas źródełka nie znajdziecie w otoczeniu monumentalnej świątyni. Zabytkowa drewniana kapliczka kryjąca studzienkę znajduje się ok. 800 metrów od kościoła w niewielkim, uroczym zagajniku. Według przekazywanych z pokolenia na pokolenie informacji to tutaj na leśnej, dzikiej gruszy pojawiła się ikona Matki Bożej. Ludzie przenieśli ją do kaplicy w pobliskich Kiewłakach ale ikona wróciła na gruszę…Wybudowano więc kapliczkę obok której wkrótce wytrysnęło źródło z cudowną wodą. Jak czytamy na stronie sanktuarium do dzisiaj pielgrzymi doświadczają w tym miejscu łaski.

Dwa lata temu spotkałem przy źródle kobietę z Bielska Podlaskiego, która przez długi czas cierpiała z powodu choroby nogi. Ropienie i obrzęki sprawiały jej okropny ból. Lekarze nie potrafili jej pomóc, a gdy przemyła nogi źródlaną wodą, już po dwóch dniach po ranach nie było śladu – wspomina ksiądz Jacek Koc, kustosz sanktuarium. – Otrzymaliśmy także list od kobiety, która cierpiała na paraliż. Lekarze nie dawali jej szans na powrót do pełnej sprawności. Przyjechała przed oblicze Matki Boskiej prosić o łaski i je otrzymała. Dziś jest w pełni sprawną kobietą. (Gazeta Współczesna – 5 września 2007)

fot. Daniel Paczkowski

Kult Hodyszewskiej Ikony Matki Bożej był bardzo rozpowszechniony na Podlasiu. Jej kopie znajdowały się w wielu cerkwiach m.in w Siemiatyczach i Koźlikach. Do ikony i źródełka pielgrzymowano masowo w XIX wieku. Nie istniał tu sztywny podział na katolicy-prawosławni a to z tej prostej przyczyny, że parafia w Hodyszewie przeszła cały skomplikowany cykl historycznej walki o wiernych. Zwykli ludzie wierzyli w moc modlitwy, w moc wody ze źródełka… Kogo wówczas interesowała historia? Kto by się w tym rozeznał? Najpierw we wsi była cerkiew prawosławna (wiek XVI), później unicka, od 1839 prawosławna i wreszcie po pierwszej wojnie katolicka.

Proboszcz parafii, ks. Bańkowski, w 1866 r. pozostawił zapis „… w cerkwi w Hodyszewie znajduje się bardzo piękny cudowny słynący obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem na ręku. Kilka razy do roku lud po kilkadziesiąt tysięcy zbiera się na odpust, szczególnie Rusini z Grodzieńskiej guberni i z innych miejscowości oraz z województwa podlaskiego. Odpusty bywały na polskie i ruskie Zielone Świątki po pięć dni trwające na wszystkie święta Matki Bożej (Grzegorz Sosna, Święte miejsca i cudowne ikony Prawosławne sanktuaria na Białostocczyźnie, Białystok 2001, s. 169)

W miejscu dawnej cerkwi stoi dziś piękny kościół wybudowany wg. projektu Oskara Sosnowskiego (także autora projektu modernistycznej perły – Kościoła Rocha w Białymstoku).

Hodyszewo. fot. Andrzej Męczkowski

5. Święta Woda. Wasilków

Podobnie skomplikowane wichry historii wiały nad Wasilkowem i źródełkiem w Świętej Wodzie. Dociekanie czy należy przyznać miejsce wiernym prawosławnym czy katolickim zostawmy na kiedy indziej. Święta Woda to dzisiaj ważne sanktuarium katolickie przyjmujące tysiące pielgrzymów a przecież wszystko zaczęło się od źródełka. Pierwsza ze znanych legend odnosi się do XIII wieku, kiedy to …

Właścicielem okolic obecnego Wasilkowa był wówczas Wasil, który miał dwóch synów. Młodszy z nich, Iwan, stracił wzrok i po śmierci ojca został wypędzony przez starszego brata z domu rodzicielskiego. Zaopiekowała się nim dziewczyna imieniem Paraskiewa, oprowadzając go po okolicy „za proszonym”. Wkrótce jednak Iwana zostawiła w lesie. Tam rozpaczliwie prosił on o pomoc. Swoje prośby skierował do Matki Bożej, błagając o pomoc i wstawiennictwo u syna Bożego. Wkrótce we śnie ukazała się Matka Boża, mówiąc w miejscu gdzie leżysz rozsuń ręką liście, rozgrzeb piasek, znajdziesz wodę, przemyj nią oczy i wierz, a będziesz zdrów. Dzięki wodzie, która wytrysnęła ze źródła – odzyskał wzrok. Z wdzięczności za okazaną łaskę zbudował w tym miejscu studzienkę, wzniósł szałas i umieścił ikonę Matki Bożej. Legenda prawdopodobnie jest oparta na realnych postaciach książąt Daniela i Wasilka. Książę Daniel chorował na oczy i dzięki wodzie został uzdrowiony. (Grzegorz Sosna, Święte miejsca i cudowne ikony Prawosławne sanktuaria na Białostocczyźnie, Białystok 2001, s. 1o1-102)

Źródełka słynące cudami na Podlasiu
Grota nad źródełkiem w Świętej Wodzie

Powyższa legenda nie jest przytaczana na oficjalnej stronie sanktuarium gdzie czytamy, że wszystko się zaczęło dopiero w XVIII wieku:

…pierwsza rzetelna i udokumentowana wzmianka o tym miejscu pochodzi dopiero z roku 1719. Wówczas człowiek imieniem Bazyli – po dwóch latach od utraty wzroku, po przybyciu na uroczysko nazwane później Święta Woda, cudownie ozdrowiał. Był on związany z zakładem wytwarzającym papier na rzecz drukarni OO. Bazylianów w Supraślu, stąd też do historii przeszedł jako „Bazyli papiernik”. Dokumenty historyczne pozwalają na utożsamienie go z ówczesnym dzierżawcą supraskiej papierni – szlachcicem Bazylim Samotyją Lenczewskim, pochodzącym ze starej rzymskokatolickiej rodziny osiadłej w sąsiedniej parafii w Dobrzyniewie Kościelnym. W akcie wdzięczności uzdrowiony szlachcic w ciągu tygodnia ufundował nad źródłem drewnianą kaplicę, którą w 10-ty piątek po Wielkanocy w 1719 roku poświęcił za błogosławieństwem opata supraślskiego metropolity unickiego Abpa Leona Kiszki, jeden z supraskich Bazylianów. Tak się rozpoczyna historia tego wyjątkowego miejsca.

Tłumnie ciągnący pielgrzymi i ludność miejscowa obu wyznań od dziesiątek lat piją wodę i zabierają ją do domu. Nasz znawca miejsc mocy czyli Leszek Matela potwierdza wyjątkową, uzdrawiającą moc Świętej Wody.

Źródełka słynące cudami na Podlasiu
Święta Woda

O ile cztery powyżej opisane miejsca, pomimo intensywnej obecności współczesnego człowieka wciąż mają coś ze swojej pierwotnej tajemniczości i mistycyzmu o tyle Świętą Wodę z jej uzdrawiającym źródełkiem zamieniono ostatnimi laty w budzący niesmak pielgrzymkowy biznes. Ludzi szukających podlaskiego wyciszenia zaskakują na każdym kroku stoiska z krzyżami w różnych cenach, z butelkami po 2 złote, obrazkami, ulotkami i oczywiście skarbonkami. Wypielęgnowane klomby, banery z żołnierzami wyklętymi, hektary wymuskanych nasadzeń, ogromny plac zabaw, dziesiątki kapliczek, kamienie, rzeźby, mikrofony, nocna iluminacja i hotel czyli centrum pielgrzymkowo-turystyczne. I tylko tabliczki na skromnych krzyżach świadczą o tym jak wielka i głęboka jest wiara pielgrzymów.

Źródełka słynące cudami na Podlasiu
Święta Woda 2019. fot. Anna Kraśnicka

Koniec części 1

W części drugiej źródełka z Knoryd, Gredeli, Studzienicznej i …

 

Poprzedni artykuł Pożar w Biebrzańskim Parku Narodowym. Przyroda przed i po katastrofie. Galeria
Następny Artykuł Święte źródła na Podlasiu i w podlaskim. Miejsca mocy. Część 2

O Autorce

Anna

Anna jest przewodnikiem turystycznym PTTK i serdecznie zaprasza na Podlasie. Blog led by licensed tour guide. Leisure, Travel & Tourism in Podlasie.

Przeczytaj również

  • juliański sylwester

    Juliański sylwester czyli Małanka. Obrzędy podlaskie część 1

    13/01/2023
  • Spacer po Białymstoku śladami Ludwika Zamenhofa. Szlaki turystyczne część 1.

    20/12/2022
  • Wojszki

    Wojszki. Podlaska wieś zachwycająca zdobnictwem. Historia, galeria

    21/10/2022

9 komentarzy

  1. Halina Odpowiedz
    17/05/2020 at 17:00

    Jestem zachwycona Swieta Woda i wspanialym gospodarzeniem. Chwala Panu za takiego gospodarza tego miejsca.

  2. Małgorzata Michalak Odpowiedz
    24/05/2020 at 09:06

    Dwa lata temu byliśmy krótko w Supraślu. Zachwyciło nas miasteczko i okolica. Udało się nam zobaczyć te główne atrakcje, ale niedosyt pozostał. Przed chwilą zarezerwowałam dłuższy pobyt na wakacje. Bardzo dziękuję za Pani artykuły. Są one dla mnie wspaniałą inspiracją do planowania tras wycieczkowych. A co do Świętej Wody to największe rozczarowanie. Dla mnie kicz i komercja. Jedynie widok wzgórza z krzyżami o zachodzie słońca robi wrażenie. Ale to moja subiektywna ocena. Jeszcze raz dziękuję i czekam na kolejne artykuły.

    • Anna Odpowiedz
      02/06/2020 at 20:59

      Miło mi bardzo! Kolejne artykuły wkrótce a inspiracje fotograficzne codziennie na profilu Facebookowym – zapraszam serdecznie.

  3. Nowak Odpowiedz
    14/06/2020 at 12:15

    Szanowna Pani Anno.Zapraszam do Królowego Mostu,gdzie zarówno kaplica katolicka jak i cerkiew są pod wezwaniem Świętej Anny. Kaplica katolicka jest najstarszym zabytkiem Gminy Gródek. Pobliska góra Św.Jana zwana jest także górą Św.Anny. Na znajdującej się tam mogile 90.Powstańców Styczniowych w roku 2017 w ramach obchodów 100-lecia niepodległości naszej Ojczyzny został wzniesiony/z mojej inicjatywy/okazały krzyż, który uroczyście poświęcił ksiądz abp Tadeusz Wojda.
    Wraz z żoną prowadzę gosp.agroturystyczne”U Pana Boga w ogródku”Królowy Most 144.Pozdrawiam.Józef N.

  4. ANNA Odpowiedz
    23/11/2020 at 00:36

    Obydwa artykuły sa zachwycające. Tak mi tęskno za Podlasiem. Pozdrawiam z Kwidzyna Anna

    • Anna Odpowiedz
      24/11/2020 at 22:53

      Pani Aniu jeszcze się zobaczymy! Pozdrawiam

  5. HALINA Odpowiedz
    25/05/2021 at 13:38

    JAK MOZNA SIE Z PANIA SKONTAKTOWAC PONIEWAZ W CZERWCU WYBIERAM SIE DO BIALEGOSTOKU A CHCIALABYM ZWIWDZIC DUZO CIEKAWYCH MIEJSC

    • Anna Odpowiedz
      31/05/2021 at 23:40

      Dzień dobry, mój telefon: 504 868 400. Pozdrawiam,

  6. Jacek Odpowiedz
    05/08/2021 at 22:35

    Tęsknię za moim kochanym Podlasiem. Teraz jestem wprawdzie przykuty do łóżka, ale wierzę w to, że na Podlaskie szlaki jeszcze powrócę. Ciągnie mnie tam magia, którą tworzą mieszkający tam ludzie. Moje serce aż rwie się do powrotu w tamte strony.

Zostaw komentarz

Anuluj pisanie odpowiedzi

Szukaj

O mnie – Kontakt

Mam na imię Anna. Jestem przewodnikiem turystycznym i historykiem. Chciałabyś/chciałbyś przyjechać na Podlasie? Potrzebujesz planu działania i podpowiedzi, co robić w województwie podlaskim? Skontaktuj się ze mną telefonicznie: 0048 504 868 400 lub mailowo: ania@bialystoksubiektywnie.com

Najpopularniejsze posty

  • Getto w Białymstoku
    Getto. Część 1. Losy białostockich Żydów od września 1939 do „akcji lutowej”
  • Śledzik białostocki
    Śledzik białostocki. Co to znaczy śledzikować? Trzy klasyczne przepisy na śledzia po białostocku
  • Ziołowy Zakątek
    Ziołowy Zakątek w Korycinach. Bogactwo Podlasia w pigułce. Galeria Krzysztofa Kadziewicza
  • Monaster w Supraślu
    Monaster w Supraślu. Dzieje klasztoru oraz przewodnik po prawosławnym Supraślu. Część 1
  • Święte źródła na Podlasiu
    Święte źródła na Podlasiu i w podlaskim. Miejsca mocy. Część 2
  • mrowisko przepis
    Mrowisko. Przepis na litewskie ciasto szturmem zdobywające Podlasie. Kuchnia podlaska
  • Pentowo
    Pentowo. Przysiółek szlachecki, który pokochały bociany. Weekend na Podlasiu

Polub nas na Facebooku

Social Media

Kooperacja – media

Narodowy Portal Turystyczny

Weranda Weekend

Przedsiębiorcze Podlasie

Szlaki w Polsce

Polska Nieodkryta

Polskie Radio Białystok

Obcasy Podlasia

Rzeczpospolita

Serwis Turystyczny Radia Białystok

Kurier Poranny

Zielona Linia

Telewizja Białystok

Dwójka. Polskie Radio

Munchies – Vice.com

Na Temat

Polen Journal.de

PolskieRadio.pl

Gazeta Wyborcza

Najnowsze wpisy

  • juliański sylwester
    Juliański sylwester czyli Małanka. Obrzędy podlaskie część 1
  • Spacer po Białymstoku śladami Ludwika Zamenhofa. Szlaki turystyczne część 1.
  • Na ratunek starym domom
    Na ratunek starym domom. Ostatnia szansa na zachowanie okruchów dawnego Białegostoku?
  • Wojszki
    Wojszki. Podlaska wieś zachwycająca zdobnictwem. Historia, galeria
  • Zwiedzanie Supraśla
    Zwiedzanie Supraśla. Prawosławie w podlaskim miasteczku. Część 2

Tagi

agroturystyka architektura atrakcja turystyczna atrakcje dla dzieci Atrakcje Podlasia Atrakcje Suwalszczyzny autochtoniczna ludność Białorusini na Podlasiu Białystok Cerkiew drewniany Białystok filmowe Podlasie Gwara podlaska Historia jewish białystok jewish trail kościół katolicki na Podlasiu Kraina Otwartych Okiennic kuchnia lokalna kuchnia podlaska Magia Podlasia mniejszości podlaskie Nadbużańskie Podlasie Narew Pałac Branickich Podlasie podlaskie Prawosławie Puszcza Knyszyńska recenzja restauracja slow food Supraśl Suwalszczyzna synagoga Szlak Dziedzictwa Żydowskiego szlak murali szlak tatarski sztuka Tatarzy Tykocin województwo podlaskie zabytek Zwiedzanie Podlasia Żydzi

Newsletter

Archiwum

LINKI

Długoterminowa pogoda

Rękodzieło artystyczne z Podlasia

Pasieka Ulikowo/Blog o pszczołach

Facebook Twitter Pinterest Linkedin

Meta

  • Zaloguj się
  • Kanał wpisów
  • Kanał komentarzy
  • WordPress.org
© Copyright 2014. Theme by BloomPixel.
  • polski