• polski
  • Mapa Murali 2019
  • Turystyka
  • Kulinaria
  • Kultura
  • Historia
  • Współpraca
    • Partnerzy Bloga
    • Wycieczki na Podlasie
    • Oferta dla właścicieli obiektów
  • Dokąd się wybierasz?
    • Białystok
    • Podlasie
    • Suwalszczyzna
    • Ziemia Łomżyńska
    • Białoruś i Litwa
  • Przewodnik turysty
  • Kontakt
  • Home
  • O autorce
  • Home
  • O autorce
Facebook Twitter Pinterest Linkedin Instagram
Bialystok Subiektywnie
Blog regionalno-turystyczny o Podlasiu i Podlaskiem
  • polski
  • Mapa Murali 2019
  • Turystyka
  • Kulinaria
  • Kultura
  • Historia
  • Współpraca
    • Partnerzy Bloga
    • Wycieczki na Podlasie
    • Oferta dla właścicieli obiektów
  • Dokąd się wybierasz?
    • Białystok
    • Podlasie
    • Suwalszczyzna
    • Ziemia Łomżyńska
    • Białoruś i Litwa
  • Przewodnik turysty
  • Kontakt
Strona główna » Białystok » Białystok 1944 -1973. Pamiątki ze słusznie minionej epoki
BiałystokHistoriaTurystyka

Białystok 1944 -1973. Pamiątki ze słusznie minionej epoki

Anna 15/09/2016 atrakcja turystyczna, Atrakcje Podlasia, Białystok, Historia, kuchnia podlaska, Modernizm, Podlasie, podlaskie, Sebastian Wicher, Zwiedzanie Podlasia 8 komentarzy

Powojenny Białystok

Białystok w czasie II wojny światowej został niemal doszczętnie zniszczony. Znawcy tematu oceniają, że aż 80 % zabudowy miejskiej obróciło się w perzynę. Moja babka, która w latach 30-ch pracowała i mieszkała w Białymstoku nie potrafiła po wojnie zlokalizować ulic, nie była w stanie rozpoznać dobrze jej znanych kamienic (czy raczej gruzów, które po nich zostały). Zawsze wspominała ze łzami w oczach, jak ciężko przeżyła fakt, że już nie istnieje Białystok i nie ma białostockich Żydów. W mieście mieszkało 46 tysięcy ludzi – tyle zostało z przedwojennej 100-u tysięcznej społeczności.

Fot. Cyfrowe Muzeum Podlaskie
80% miasta w ruinie. Zdjęcie ze zbiorów Macieja Wojskiego.
Fot. NAC

Odbudowa miasta ruszyła bardzo sprawnie. Rekonstruowano charakterystyczne budowle jak ratusz, Pałac Branickich, kamienicę narożną Astorii, Pałacyk Gościnny czy budynek dzisiejszego Archiwum. Podjęto decyzję o wyburzeniu Hotelu Ritz oraz o rozebraniu kilkusetletniej drewnianej cerkwi w Dojlidach. Projektowano również zupełnie nowe budynki użyteczności publicznej: sądy, szpitale, osiedla mieszkaniowe, szkoły i zakłady produkcyjne. Wytyczano nowe ulice. Z okolicznych wsi i miasteczek szerokim strumieniem płynęła fala ludności, która skuszona posadami w fabrykach i mieszkaniami w blokach – szukała lżejszego życia w Białymstoku. Pomimo wielkiego wysiłku miasto, niestety pozostawało symboliczną prowincją i Polską B.

Ambitna odbudowa miasta – poczta dworcowa. 1965 rok. Późny modernizm – jedyny na terenie miasta falisty dach

Białystok – Dożynki Centralne 1973

bialystok-subiektywnie-blog-o-podlasiu-bialystok-dozynki-12
Ruczaj – Al. Piłsudskiego

Kiedy na początku lat 70-ch podjęto decyzję o zorganizowaniu uroczystych Dożynek Centralnych 1973 roku, właśnie tu w Białymstoku – nowy duch wstąpił w naszych architektów, inżynierów i budowniczych. W Narodowym Archiwum Cyfrowym oglądamy zdjęcia z przygotowań do tej wiekopomnej imprezy. Budowano tereny wystawowe, pawilony, kawiarnie. Odnawiano elewacje kamienic, malowano pasy, układano chodniki, powstały charakterystyczne sgrafitta (polichromie) i mała architektura. Jak pisze znawca białostockich zabytków Sebastian Wicher, zadaniem Dożynek było „ukazanie Białegostoku jako miasta nowoczesnego i dynamicznego”. Zaangażowanie było ogromne. Na stronie Białostockiego Muzeum Wsi, które w 2013 roku organizowało wystawę plenerową poświęconą dożynkom, czytamy:

„W akcji „Giełda pomysłów dożynkowych” prowadzonej na łamach Gazety Białostockiej mieszkańcy podpowiadali władzom co jeszcze trzeba zrobić, aby było czyściej i porządniej, jak przekazywać informacje, aby dotarły do oczekiwanych gości, a jeden z czytelników zaproponował przenocowanie dwójki gości dożynkowych. Akcentowano gościnność jako powinność wszystkich obywateli. Dziennikarze w relacjach reporterskich z regionu omawiali stan dróg, wsi, miasteczek, indywidualnych gospodarstw, przystanków autobusowych, restauracji itp. Konkurs „Wieś białostocka – kulturalna i gospodarna” przeprowadzony we wszystkich gminach i obszernie relacjonowany zaktywizował środowisko wiejskie. Wyłonił mistrzów produkcji rolnej, najlepszych młodych rolników oraz najprężniej działające wsie. Dożynki Centralne były wielkim przedsięwzięciem organizacyjnym. Białystok i region po raz pierwszy w swej historii prezentowało się tak licznym gościom. Sukces „dożynkowy” sprawił, że władza i obywatele mieli autentyczny powód do dumy.”

bialystok-subiektywnie-blog-o-podlasiu-bialystok-dozynki-11

Spodki – ul. Św.Rocha 14

Spodki powstały w tempie godnym podziwu, wybudowano je u stóp kościoła św. Rocha w zaledwie 4 miesiące! Na stałe zmieniły nasz krajobraz i do dziś nie straciły niczego ze swojej oryginalności. Okrągłe pawilony pierwotnie mieściły kawiarnię Elida, klub studencki ACK Sepularium, salon gier mechanicznych (?) oraz Biuro Wystaw Artystycznych. Ogromna płaskorzeźba czy doświetlenia dachowe w formie szklanych stożków ciągle dodają uroku „meksykańskim kapeluszom”. Dziś mieści się tam WOAK, restauracja Receptura, funkcjonuje klub i tylko elewację szpeci nieszczęsna, gigantyczna reklama zespołu Kurpie Zielone.

Zaiste UFO…
Może jednak kapelusze z Meksyku

Okrąglaki – ul. Akademicka, Al. Piłsudskiego

bialystok-subiektywnie-blog-o-podlasiu-bialystok-dozynki-10

Trzy, bardzo podobne do siebie pawilony o nowoczesnej konstrukcji ze stali, szkła i aluminium pięknie wrosły w przestrzeń naszego miasta. Pierwszy z nich, o dziwo – udający tylko okrągłość, to dawna „Kasztelanka”. Podczas Dożynek – kawiarnia, bufet i lodziarnia na 100 miejsc. Ostatnimi czasy lokal jest zamknięty, jakoś nie mają szczęścia kolejni właściciele.

Drugi okrąglak, jest na serio okrągły – w 1973 roku mieścił się tutaj salon wystawowy – prezentowali w nim swoje dokonania białostoccy plastycy i fotograficy. Po Dożynkach powstała tu Cukiernia „Bajka”. W latach 90-ch z powodzeniem funkcjonował Jazz klub Odeon, Chicago i wreszcie dziś resto-bar Inna Bajka.

Nieokrągły okrąglak
Dawna Kasztelanka

O ile budynki na ul. Akademickiej cieszą oko i nie straciły swojego pierwotnego sznytu o tyle dawny „Ruczaj” na rogu Piłsudskiego i Włókienniczej został dość bezmyślnie zniekształcony – jakże niewiele osób pamięta, że to też był „okrąglak”.

Dożynki i PRL dawno minęły. Białystok dziś jest pięknym miastem bez kompleksów. Chrońmy nasze zabytki jakiejkolwiek są daty! Mówiąc kolokwialnie: mamy ich kilka na krzyż a co i rusz słyszy się o wyburzeniach. Znikają neony i kamienice. Kilkusetletnich stawów nie da się zrewitalizować a zabytkowy pałac ktoś chce przehandlować gdyż mu w biznesie nie idzie. Tak być nie może…

Wymienione budowle – autorzy projektów

Poczta Dworcowa – projekt – Leon Kulikowski
Spodki – projekt – Henryk Toczydłowski, konstrukcja – Zdzisław Szymulski, aranżacja wnętrz – Lidia Śniatycka-Olszewska, jedna z rzeźb wewnętrznych – Jerzy Grygorczuk, Albin Sokołowski
Okrąglaki – projekty: Mieczysław Krzywiec, Barbara Toczydłowska. Konstrukcje – Marian Najmowicz.

Dawna Bajka
12-o kątny okrąglak

Poznajcie autora zdjęć

Matka Boska na wieży Kościoła Rocha – trzyma pieczę nad miastem. Tylko dron mógł zrobić to ujęcie!

Maciek Miłaszewski, autor współczesnych zdjęć do tego artykułu jest bardzo pozytywnym człowiekiem. O sobie pisze tak: „Moją pasją jest spoglądanie na wszystko wokół z…ciut innej perspektywy. Zakochałem się w tym od pierwszego…wzlotu ? Dron, bo o nim mowa, wyzwala we mnie masę pozytywnej energii, którą muszę się 'naładować’ powrotnie. Nie jest to trudne, gdyż wszystko co przeżywam podczas obserwacji w czasie lotu, ofiarowuję WAM, w formie materiału filmowego . Widząc, że sprawia to radość innym…dostaję TO czego potrzebuję. Uśmiech, serdeczne słowo, uścisk łapki…a czasem ”kilka” dolarów.” Koniecznie zajrzyjcie na stronę dron-zone.pl oraz na stronę Facebook i sami się przekonajcie jakie świetne materiały ma na swoim koncie nasz nowy, blogowy partner!

Pisząc artykuł oparłam się m.in. na dwóch wydawnictwach – „Białostocka Architektura Modernizmu” autorstwa Sebastiana Wichra oraz „Ładniej? PRL w przestrzeni miasta” wydanej przez Fundację Uniwersytetu w Białymstoku.

fot. Maciej Miłaszewski
fot. Maciej Miłaszewski

 

Poprzedni artykuł Doktor Lew Cukierman z Gródka. Część 1
Następny Artykuł Doktor Lew Cukierman z Gródka. Część 2

O Autorce

Anna

Anna jest przewodnikiem turystycznym PTTK i serdecznie zaprasza na Podlasie. Blog led by licensed tour guide. Leisure, Travel & Tourism in Podlasie.

Przeczytaj również

  • Spacer po Białymstoku śladami Ludwika Zamenhofa. Szlaki turystyczne część 1.

    20/12/2022
  • Na ratunek starym domom

    Na ratunek starym domom. Ostatnia szansa na zachowanie okruchów dawnego Białegostoku?

    25/11/2022
  • Wojszki

    Wojszki. Podlaska wieś zachwycająca zdobnictwem. Historia, galeria

    21/10/2022

8 komentarzy

  1. Macio Odpowiedz
    15/09/2016 at 16:28

    Pani Aniu. Przy każdym z artykułów, które Pani opisuje, cytat Stanisława Jachowicza ” Cudze chwalicie..” nabiera dla mnie zupełnie innego znaczenia. Zuch dziewczyna ! Dzięki możliwości korzystania z Newslettera, mogę być na bieżąco z tak wartościowymi informacjami, nt. miejsc które dopiero zaczynam poznawać. Dziękowałem już za inne artykuły, Dziękuję i za ten . Tak 3mać ! Pozdroniam. Macio.

  2. janusz Odpowiedz
    15/09/2016 at 16:47

    Szkoda ,ze z felietonu wynika jedynie ,ze te wszystkie piękne obiekty to zasługa …fotografa Macka Miłaszewskiego , zabrakło natomiast chociażby wzmianki o rzeczywistych autorach np ś.p. architekcie Henryku Toczydłowskim.

    • Anna Odpowiedz
      19/09/2016 at 23:42

      Panie Januszu, rozumiem ten komentarz. Niestety mój blog nie aspiruje do opracowania naukowego i szczegółowego: chcę zainteresować czytelników naszym miastem a temu nie sprzyjają tyrady i długie opisy… Oczywiście, biję się w piersi, za to swoje komercyjne podejście. Jednocześnie proszę zauważyć, że podaję linki do stron na których każdy zainteresowany znajdzie nazwiska architektów i twórców poszczególnych obiektów. Pisząc ten felieton (czy jak to zwał…) miałam rozterki – zawsze je mam uogólniając.
      Oto lista twórców naszych perełek:
      Poczta Dworcowa – projekt – Leon Kulikowski
      Spodki – projekt – Henryk Toczydłowski, konstrukcja – Zdzisław Szymulski, aranżacja wnętrz – Lidia Śniatycka-Olszewska, jedna z rzeźb wewnętrznych – Jerzy Grygorczuk, Albin Sokołowski
      Okrąglaki – projekty: Mieczysław Krzywiec, Barbara Toczydłowska. Konstrukcje – Marian Najmowicz.

  3. Anna Hałaburda Odpowiedz
    25/09/2016 at 00:59

    Witam! Kształt popularnych „spodków” zawdzięczamy chyba fascynacji architekta wschodem, konkretnie Turcją i narodowemu nakryciu głowy „fezem”. Takie „chodziły słuchy” w tamtych latach. Pozdrawiam.

    • Anna Kr Odpowiedz
      17/01/2018 at 11:55

      O tym tropie nigdy nie slyszałam! To ciekawe. Dziękuję za komentarz!

  4. iwona Odpowiedz
    13/01/2018 at 01:24

    A dlaczego z zapytaniem o inspiracje artystyczne nie zwrócicie sie do autorów obiektów, Część z nich wciąż żyje i ma całkiem sporo do powiedzenia (chętnie). Ci, którzy już przeszli na drugą stronę nie mają możliwości bezpośredniej obrony ani reakcji, ale mają spadkobierców praw autorskich, czasem obeznanych w temacie. Dlaczego w żadnym z przytoczonych przykładów nie podajecie nazwisk autorów – przecież nie wolno rozpowszechniać cudzych dzieł i otrzymywać z tego tytułu korzyści bez zgody autora???
    Pozdrawiam wszystkich fascynatów historii, przyrody i sztuki.
    Iwona

    • Anna Odpowiedz
      16/01/2018 at 23:28

      Pani Iwono co właściwie pani sugeruje? Gdy zaczniemy czerpać korzyści to z pewnością się podzielimy póki co o budynkach użyteczności publicznej można swobodnie pisać i je fotografować. Nikt też nie zmusza autorów popularnych artykułów do konkretnej formy – blog to nie jest praca naukowa lecz popularna i pani zastrzeżenia są doprawdy zaskakujące. Zapraszam spadkobierców praw autorskich do wyrażenia swoich opinii i podzielenia się inspiracjami. Pozdrawiam

  5. Pingback: Białostockie okręgi na Dzień Liczby Pi | geoInfor

Zostaw komentarz

Anuluj pisanie odpowiedzi

Szukaj

O mnie – Kontakt

Mam na imię Anna. Jestem przewodnikiem turystycznym i historykiem. Chciałabyś/chciałbyś przyjechać na Podlasie? Potrzebujesz planu działania i podpowiedzi, co robić w województwie podlaskim? Skontaktuj się ze mną telefonicznie: 0048 504 868 400 lub mailowo: ania@bialystoksubiektywnie.com

Najpopularniejsze posty

  • Źródełka słynące cudami na Podlasiu
    Źródełka słynące cudami czyli 10 niezwykłych miejsc. Część 1. Epidemie na Podlasiu
  • Getto w Białymstoku
    Getto. Część 1. Losy białostockich Żydów od września 1939 do „akcji lutowej”
  • Śledzik białostocki
    Śledzik białostocki. Co to znaczy śledzikować? Trzy klasyczne przepisy na śledzia po białostocku
  • Ziołowy Zakątek
    Ziołowy Zakątek w Korycinach. Bogactwo Podlasia w pigułce. Galeria Krzysztofa Kadziewicza
  • Monaster w Supraślu
    Monaster w Supraślu. Dzieje klasztoru oraz przewodnik po prawosławnym Supraślu. Część 1
  • Święte źródła na Podlasiu
    Święte źródła na Podlasiu i w podlaskim. Miejsca mocy. Część 2
  • mrowisko przepis
    Mrowisko. Przepis na litewskie ciasto szturmem zdobywające Podlasie. Kuchnia podlaska

Polub nas na Facebooku

Social Media

Kooperacja – media

Narodowy Portal Turystyczny

Weranda Weekend

Przedsiębiorcze Podlasie

Szlaki w Polsce

Polska Nieodkryta

Polskie Radio Białystok

Obcasy Podlasia

Rzeczpospolita

Serwis Turystyczny Radia Białystok

Kurier Poranny

Zielona Linia

Telewizja Białystok

Dwójka. Polskie Radio

Munchies – Vice.com

Na Temat

Polen Journal.de

PolskieRadio.pl

Gazeta Wyborcza

Najnowsze wpisy

  • Spacer po Białymstoku śladami Ludwika Zamenhofa. Szlaki turystyczne część 1.
  • Na ratunek starym domom
    Na ratunek starym domom. Ostatnia szansa na zachowanie okruchów dawnego Białegostoku?
  • Wojszki
    Wojszki. Podlaska wieś zachwycająca zdobnictwem. Historia, galeria
  • Zwiedzanie Supraśla
    Zwiedzanie Supraśla. Prawosławie w podlaskim miasteczku. Część 2
  • Zygmunt August na Podlasiu
    Zygmunt August na Podlasiu. Śladami ostatniego Jagiellona w 450-lecie jego śmierci

Tagi

agroturystyka architektura atrakcja turystyczna atrakcje dla dzieci Atrakcje Podlasia Atrakcje Suwalszczyzny autochtoniczna ludność Białorusini na Podlasiu Białystok Cerkiew drewniany Białystok filmowe Podlasie Gwara podlaska Historia jewish białystok jewish trail kościół katolicki na Podlasiu Kraina Otwartych Okiennic kuchnia lokalna kuchnia podlaska Magia Podlasia mniejszości podlaskie Nadbużańskie Podlasie Narew Pałac Branickich Podlasie podlaskie Prawosławie Puszcza Knyszyńska recenzja restauracja slow food Supraśl Suwalszczyzna synagoga Szlak Dziedzictwa Żydowskiego szlak murali szlak tatarski sztuka Tatarzy Tykocin województwo podlaskie zabytek Zwiedzanie Podlasia Żydzi

Newsletter

Archiwum

LINKI

Długoterminowa pogoda

Rękodzieło artystyczne z Podlasia

Pasieka Ulikowo/Blog o pszczołach

Facebook Twitter Pinterest Linkedin

Meta

  • Zaloguj się
  • Kanał wpisów
  • Kanał komentarzy
  • WordPress.org
© Copyright 2014. Theme by BloomPixel.
  • polski