Puszcza Knyszyńska. Kwintesencja Podlasia. Zwiedzanie, atrakcje, historia

Co oferuje Podlasie?

Czym przyciąga województwo podlaskie? Czy Puszcza Knyszyńska może uchodzić za esencję tego miejsca? No cóż…odpowiedź nie jest prosta i nie zawiera się w jednym słowie-skojarzeniu jak tutaj: Gdańsk – morze, Zakopane – góry, Kraków – zabytki. Zamiast morza i gór mamy … unikalną przyrodę, zamiast średniowiecznych zamków i kościołów raczej barok oraz malownicze wsie zastygłe w XIX wieku. Przyciągamy spokojem a przede wszystkim autentycznością mieszanki kultur dawnego pogranicza Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Turysta „popularny” chce szybko zobaczyć rozreklamowaną (słusznie!) Puszczę Białowieską, jakąś cerkiew, meczet, zrobić przebieżkę po Białymstoku i jechać dalej w podlaskie – na przykład nad wodę do Augustowa. Był, zwiedził, zrobił fotkę – odhaczone.

Puszcza Knyszyńska – poznaj duszę Podlasia

Chcemy Was zachęcić do zaplanowania prawdziwego wypoczynku i dłuższego pobytu na Podlasiu. Byliście już w Białowieży? Podobało się? Czas na wakacje w Puszczy Knyszyńskiej – to młodsza siostra białowieskiej królowej. Miejsce jest świetnie przygotowane, pełne atrakcji a przy tym zapewni Wam relaks na łonie natury. Wieczorami szukacie dyskotek i wi-fi w każdym lokalu? I na to jest rada. Możecie się zakwaterować w Białymstoku i w pełni korzystać z dobrodziejstw o których piszemy. Puszcza Knyszyńska leży w odległości kilkunastu kilometrów od 300-u tysięcznego, nowoczesnego i rozrywkowego Białegostoku.

Puszcza Knyszyńska – a gdzie to jest?

Prawda jest taka, że nazwa obszaru o którym piszemy jest młoda, dlatego też słabo kojarzona – funkcjonuje bowiem od drugiej połowy XX wieku. Za to historia … sięga bardzo daleko wstecz. Jeszcze w XIV i XV stuleciu wszędzie tutaj szumiała Puszcza Grodzieńska i Błudowska – przez ów gigantyczny las przechodziła granica między Koroną a Litwą i tu spotykali się osadnicy bałtyjscy, litewscy, rusińscy, białoruscy, polscy, tatarscy i wreszcie żydowscy. Rozpoczęło się zasiedlanie, eksploatacja i wyrąb. Dziś Puszcza Knyszyńska od północy sięga „zaledwie” do Puszczy Augustowskiej a od południowego wschodu do Puszczy Białowieskiej. Nawet geograficzny laik od razu zorientuje się, że to bardzo duży obszar. I tak jest zaiste. Ten ogromny kompleks leśny, jeden z najlepiej zachowanych w naszym kraju, ma powierzchnię 126 tysięcy hektarów i lekkim półokręgiem okala Białystok. Funkcjonuje tu drugi co do wielkości park krajobrazowy w Polsce a na jego terenie 21 wyjątkowych rezerwatów. Las do którego przybędziecie, fachowo zwany „borealnym” to nic innego niż tajga – iglaste ostępy typowe dla Alaski, Syberii, Skandynawii czy Kamczatki. Nie stać Was na takie podróże? Zapraszamy na Podlasie 🙂

Puszcza Knyszyńska – niezwykłe miejsca i fakty

Na terenie Puszczy Knyszyńskiej jak w soczewce skupiają się wpływy wielu kultur, religii i narodowości. Od końca XIV wieku wiodła tędy główna magistrala państwowa czyli trakt, którym podróżowali królowie z dynastii Jagiellonów między dwoma stolicami – Wilnem i Krakowem. Las jest więc poprzetykany historycznymi miasteczkami „jak dobra kasza skwarkami…” Oto kilka z nich:

• Supraśl – uzdrowisko z historycznym, prawosławnym Monasterem Męskim oraz obleganym przez okrągły rok Muzeum Ikon. Miasteczko żywo pielęgnuje relikty związane z uprzemysłowieniem tych terenów w XIX wieku. Co roku ściąga tysiące fanów seriali „U Pana Boga za…” oraz „Blondynka”, które były tu kręcone. 15 kilometrów od Białegostoku. Nasz przewodnik po Supraślu – TUTAJ.
• Gródek – miasteczko silnie związane z mniejszością białoruską, od lat organizujące imprezy kultywujące tradycje białoruskie. Na jego terenie piękna cerkiew prawosławna Narodzenia Najświętszej Marii Panny. Gródek w XIV wieku był główną siedzibą rodu Chodkiewiczów. Jedna z najstarszych osad na Białostocczyżnie – datowana na XII wiek. Smutna historia żydowskiego lekarza z Gródka – TUTAJ.

Puszcza Knyszyńska – wielokulturowy tygiel

• Krynki – w XIV wieku istniał tam dwór królewski, miejsce spotkania Władysława Jagiełły i Zygmunta Kiejstutowicza w 1434 roku kiedy to odnowiono unię polsko-litewską. Jeszcze na początku XX wieku ważny ośrodek żydowski z trzema synagogami, zakładami pracy i silnymi organizacjami robotniczymi. Miasteczko malowniczo położone i znane ze swojej doskonałej wody. Cały artykuł na temat Krynek – TUTAJ.
• Kruszyniany i Bohoniki – gniazda rodowe podlaskich Tatarów, zwiedzicie tam unikatowe drewniane meczety, zjecie specjały stepowej kuchni tatarskiej, poznacie zwyczaje i życie codzienne podlaskiego orientu. Białystok subiektywnie sporo już o Tatarach pisał: Tutaj, tutaj i Tutaj.
• Knyszyn – to tutaj mieścił się ukochany dwór króla Zygmunta Augusta, który podobno planował przeniesienie stolicy na Podlasie. W pobliskim Tykocinie wybudował zamek. Jak wyliczyli kronikarze, władca spędził tutaj łącznie 500 dni swojego życia. Nie zrealizowawszy swoich planów zmarł w Knyszynie w 1572 roku gdzie do dziś spoczywa jego serce. Przeczytaj nasz tekst o Zygmuncie Auguście TUTAJ.
• Sokółka – miasteczko tranzytowe, położone zaledwie 17 kilometrów od granicy z Białorusią, tłumnie odwiedzane przez praktykująch katolików ze względu na zdarzenie eucharystyczne, które miało miejsce w kościele parafialnym św. Antoniego w 2009 roku. Warto zajrzeć do muzeum regionalnego i majestatycznej cerkwi prawosławnej.

Puszcza Knyszyńska. Przyroda, edukacja i uciecha

Na terenie Puszczy Knyszyńskiej chronione obszary przyrodnicze sąsiadują z miejscami stworzonymi dla frajdy i edukacji ludzi w każdym wieku:

• Silvarium w Poczopku – ogród leśny, który zaskoczy was rozmiarami i pomysłowością. Oprócz „Galerii na skraju puszcz” gdzie zobaczycie mrowisko i ul od środka czeka na Was woliera z ptakami, pomnik ropuchy, szlak tropów leśnych zwierząt, zegary słoneczne, tryba ziołowa, megality i wiele innych atrakcji.
• Arboretum w Kopnej Górze – połączenie ogrodu botanicznego z parkiem leśnym na obszarze bagatela, 26 hektarów. Zgromadzono tu ponad 350 gatunków drzew i krzewów. Wiata, plac zabaw dla dzieci, staw oraz piękne położenie – musicie to zobaczyć.
• Zagroda Pokazowa Żubrów – otwarta przez Nadleśnictwo Supraśl (w dniu 20 stycznia 2024) jest czynna przez cały rok i bezpłatna. Na terenie atrakcji znajdują się dwie wieże widokowe – w tym jedna z windą oraz oczywiście żubry!

Puszcza Knyszyńska – idealna dla aktywnych

• Zaskoczy was ilość tras rowerowych, pieszych, konnych – macie do dyspozycji ponad 1000 kilometrów oznakowanych szlaków. Wprawiony i początkujący, emeryt i przedszkolak, każdy znajdzie tu coś na miarę własnych możliwości. Pętle, szlaki i trakty powiodą Was przez obszary, których się tu nie spodziewaliście – pagórki, stoki, doliny, strumienie…Istny raj dla amatorów aktywnego wypoczynku i eksploratorów przyrody.
• Puszcza Knyszyńska jest otwarta dla ludzi, poza rezerwatami można korzystać z bogactwa lasu: zbierać grzyby i jagody których, uwierzcie są tu niezmierzone ilości.
• Dogodny dojazd doskonale współgra z bogatą ofertą noclegową. W sezonie turystycznym 2016 po wielu latach, uruchomiono weekendowe połączenie kolejowe z Białegostoku do serca Puszczy Knyszyńskiej.

Wakacje, weekend, zielona szkoła na Podlasiu? 

Wiemy, że planujecie państwo swoje przyszłe wyjazdy bardzo skrupulatnie. Zachęcam do komentowania, kontaktowania się i zadawania pytań. Jestem praktykiem i mogę Wam pomóc. Artykuł powstał na bazie moich wycieczek oraz dziesiątek lektur i artykułów o Puszczy Knyszyńskiej, które przeczytałam w ciągu ostatnich dwóch lat. Jest tylko subiektywnym wyborem i nie zawiera całej wiedzy o tym obszarze. W przyszłości planuję inne, bardziej szczegółowe wpisy. Subskrybujcie nasz newsletter i zaglądajcie tu co tydzień. Co czwartek czeka na Was nowa porcja ciekawostek z podlaskiego.

Puszcza Knyszyńska – kto zrobił te piękne zdjęcia? 

Wszystkie fotografie, które oglądacie w tym artykule wykonał Krzysztof Kadziewicz. Dzięki jego uprzejmości mogłam wykorzystać te zjawiskowe obrazy na blogu, za co serdecznie dziękuję! Nie ukrywam, że widziałam Krzyśka przy pracy. Gdy robi zdjęcia nie liczy się nic – takiej pasji nie spotyka się często! Serdecznie zachęcam Was do odwiedzania strony internetowej kadziewicz.eu. obejrzycie tam piękne krajobrazy ale także relacje z wielu podlaskich wydarzeń. Słusznie ktoś zauważył – w zdjęciach Krzyśka można utonąć! Nadmienię jeszcze, że niejedno z nich zostało nagrodzone w rozmaitych konkursach.

Rezerwat Krzemianka – znajduje się tutaj unikatowe w skali europejskiej prahistoryczne zagłębie górnicze. Jego odkrycie w 1991 roku miało ogromne znaczenie dla badań archeologicznych  i stanowiło klucz do poznania przemian kulturowych dokonujących się na przełomie epoki brązu i żelaza. Śladami po kopalniach sprzed kilku tysięcy lat są pagórki i nagromadzenie struganego krzemienia. Odkryto tu też obozowisko prahistorycznych górników.