• polski
  • angielski
  • Mapa Murali 2019
  • Turystyka
  • Kulinaria
  • Kultura
  • Historia
  • Współpraca
    • Partnerzy Bloga
    • Wycieczki na Podlasie
    • Oferta dla właścicieli obiektów
  • Dokąd się wybierasz?
    • Białystok
    • Podlasie
    • Suwalszczyzna
    • Ziemia Łomżyńska
    • Białoruś i Litwa
  • Przewodnik turysty
  • Kontakt
  • Home
  • O autorce
  • Home
  • O autorce
Facebook Twitter Pinterest Linkedin Instagram
Bialystok Subiektywnie
Blog regionalno-turystyczny o Podlasiu i Podlaskiem
  • polski
  • angielski
  • Mapa Murali 2019
  • Turystyka
  • Kulinaria
  • Kultura
  • Historia
  • Współpraca
    • Partnerzy Bloga
    • Wycieczki na Podlasie
    • Oferta dla właścicieli obiektów
  • Dokąd się wybierasz?
    • Białystok
    • Podlasie
    • Suwalszczyzna
    • Ziemia Łomżyńska
    • Białoruś i Litwa
  • Przewodnik turysty
  • Kontakt
Strona główna » Białystok » Cerkwie w Białymstoku i okolicach. Prawosławie na Podlasiu
BiałystokHistoriaPodlasieTurystyka

Cerkwie w Białymstoku i okolicach. Prawosławie na Podlasiu

Anna 09/04/2016 architektura, atrakcja turystyczna, Atrakcje Podlasia, Białystok, Cerkiew, Historia, Podlasie, Prawosławie, zabytek, Zwiedzanie Podlasia 29 komentarzy

This post is also available in: English

Co należy zobaczyć na Podlasiu? Oczywiście cerkwie

Każda wycieczka udająca się na Podlasie ma swój plan minimum, który obejmuje między innymi wejście do przynajmniej jednej prawosławnej świątyni. Cerkwie to nasz codzienny widok ale i tak każdy białostoczanin goszczący znajomych z innych stron Polski, czuje się bombardowany pytaniami: ilu jest tu prawosławnych, czy to prawda, że prawosławni nie wierzą w Matkę Boską, dlaczego modlą się “po rusku” itede, itepe.  Jeżeli macie jakieś pytania – piszcie śmiało! Póki co zapraszam do lektury.

1. Wierni kościoła prawosławnego stanowią największą po rzymskich katolikach grupę religijną w Polsce. Cerkiew szacuje ogólną liczbę wyznawców na około pół miliona. Około 200 tysięcy zamieszkuje Podlasie, w Białymstoku co piąta osoba jest prawosławna, co daje ok. 50 tysięcy wiernych. Prawosławni i katolicy byli po prostu chrześcijanami do 1054 roku. Wtedy to nastąpił definitywny rozłam w kościele. 

2. Cerkwie w Białymstoku, ile ich właściwie jest? W Białymstoku i najbliższej okolicy jest 13 cerkwi prawosławnych (14-a w trakcie budowy). Na całym Podlasiu rozsianych jest około 150 prawosławnych świątyń.

Atrakcje Podlasia
Cerkiew św. Mikołaja. fot. Grzegorz Dąbrowski
Cerkiew św. Jerzego na Nowym Mieście
Cerkiew św. Jerzego na Nowym Mieście. Autor: Loraine (Praca własna)
Ikonostas cerkwi w Supraślu
Ikonostas cerkwi w Supraślu
Cerkiew pw. Proroka Eliasza w Dojlidach
Cerkiew pw. Proroka Eliasza w Dojlidach. Photo credit: alikw via Foter.com / CC BY-NC-ND
  • Jedyną cerkwią udostępnianą turystom i otwartą codziennie jest Sobór św. Mikołaja Cudotwórcy w Białymstoku. Pamiętajcie, że wejście nie znajduje się bezpośrednio od ulicy Lipowej lecz od strony zachodniej. We wnętrzu nie można robić zdjęć, należy zadbać o odpowiedni strój: nogi i ramiona muszą być okryte. 

    Cerkwie na Podlasiu
    Cerkiew św. Ducha w Białymstoku. Photo credit: alikw via Foter.com / CC BY-NC-ND
  • Spośród 13-u cerkwi Białegostoku ogromne zainteresowanie wzbudza cerkiew św. Ducha. Jest to największa świątynia prawosławna w Polsce i jedna z największych w Europie. Może pomieścić 2,5 tysiąca wiernych. Cudowne freski, imponująca dzwonnica, kształt świątyni – wszystko robi piorunujące wrażenie. Grupy turystyczne mogą się umawiać na zwiedzanie ale jest to atrakcja płatna. Koniecznie zajrzyjcie do naszego wpisu i galerii poświęconej tej cerkwi: TUTAJ. 
  • Kolejną, ciekawą i wartą odwiedzenia jest cerkiew Mądrości Bożej w Białymstoku. Jest inspirowana  słynną świątynią Hagia Sophia ze Stambułu (Konstyntanopola), zbudowana w skali 1:3. Niezwykle gościnny proboszcz barwnie opowie nie tylko o budowli ale i o prawosławiu jako takim.
Cerkiew Mądrości Bożej. Hagia Sofia w Białymstoku

3. Oprócz monumentalnych, murowanych świątyń Białegostoku zdecydowanie powinniście postarać się o wejście do jednej z wiejskich, drewnianych cerkiewek. To zupełnie inny rodzaj doznań, inna duchowość…Moją najukochańszą jest cerkiew w Puchłach, z przepięknym białym ikonostasem i cudowną ikoną Matki Bożej “Pokrow”. Jeżeli zmierzacie do Białowieży to macie ją po drodze! Więcej zdjęć i informacji o tej pięknej cerkwi umieściłam w oddzielnym poście TUTAJ. Cerkwie drewniane z okolic Bielska Podlaskiego opisałam w dwóch artykułach: TUTAJ i część 2.

Niebieskie cerkwie okolic Bielska Podlaskiego i Hajnówki

4. Udział w nabożeństwie prawosławnym dostarcza niezapomnianych wrażeń. Serdecznie polecam turystom indywidualnym odwiedzenie cerkwi w niedzielę i wzięcie udziału w Boskiej Liturgii. Jeżeli nie będziecie robić zdjęć z całą pewnością nikt Was nie wyprosi, gwarantuję! Usłyszycie przepiękne, natchnione pieśni, poczujecie zapach kadzideł, zobaczycie dziesiątki zapalonych świec. Mistyka liturgii prawosławnej jest trudna do opisania – robi wrażenie na każdym, bez wyjątku.

Cerkiew w Puchłach. fot. Tadeusz Doroszko

5. Cerkwie i prawosławie – garść informacji i ciekawostek:

  • Prawosławni księża mogą (ale nie muszą) zakładać rodziny, muszą to jednak zrobić zanim przyjmą święcenia kapłańskie,
  • Biskupów i mnichów obowiązuje celibat,
  • Język w którym modlą się prawosławni na Podlasiu to cerkiewno-słowiański, jedynie w kilku miejscach sprawowana jest liturgia po polsku,
  • Mieszko I przyjął chrzest w 966 roku ale tereny dzisiejszej Małopolski były już wcześniej schrystianizowane przez misję Cyryla i Metodego w obrządku wschodnim (bizantyjskim),
  • Kościół prawosławny nie uznaje papieża i w swojej organizacji nie ma jego odpowiednika – każdy lokalny kościół jest niezależny: ma swoje prawodawstwo, sądownictwo i hierarchię. Polski kościół prawosławny uzyskał niezależność (autokefalię) w 1924 roku więc utożsamianie prawosławnych z Rosjanami jest absolutnym nieporozumieniem,
  • Prawosławni nie uznają dogmatu o niepokalanym poczęciu Matki Boskiej, inaczej od katolików postrzegają pochodzenie Ducha Świętego.
Cerkiew w Jałówce
Cerkwie w Bialymstoku
PolandMFA via Foter.com / CC BY-ND
Cerkiew swiecznik
PolandMFA via Foter.com / CC BY-ND
Poprzedni artykuł Atrakcje Białegostoku. Zwiedzanie w 2-3 godziny
Następny Artykuł Wziołowstąpienie – Teatr Wierszalin. Recenzja spektaklu

O Autorce

Anna

Anna jest przewodnikiem turystycznym PTTK i serdecznie zaprasza na Podlasie. Blog led by licensed tour guide. Leisure, Travel & Tourism in Podlasie.

Przeczytaj również

  • Muzeum w Tykocinie

    Muzeum w Tykocinie. Dom Talmudyczny po remoncie. Recenzja i galeria nowej wystawy stałej

    03/05/2022
  • Muzeum Pamięci Sybiru

    Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku. Zwiedzanie, galeria. Wskazówki przewodnika

    08/04/2022
  • Meczet w Białymstoku

    Meczet w Białymstoku. Tatarzy na Podlasiu w XX i XXI wieku

    20/03/2022

29 komentarzy

  1. Anna Odpowiedz
    10/04/2016 at 11:48

    Białystok jest piękny. 🙂 Śliczne zdjęcia.

    • Anna Krasnicka Odpowiedz
      10/04/2016 at 21:32

      Bardzo mi miło 🙂 Zapraszam do Białegostoku.

  2. Karina Odpowiedz
    10/04/2016 at 18:48

    Bardzo dziękuję Pani za ciekawy artykuł i piękne zdjęcia.
    Jak Rosjanka prawosławna mogę zapewnić wszystkich Polaków że wierzymy w Matkę Boską całym sercem.
    Chciałabym pokazać Pani parę zdjęc cierkwi prawosławnych z naszego miasta, ale nie umiem dołączyć.

    • Anna Krasnicka Odpowiedz
      10/04/2016 at 21:26

      Dziękuję bardzo za dobre słowo! Czy są jakieś różnice w wystroju wnętrz naszych cerkwi i cerkwi w Rosji? Dostałam takie pytanie od czytelnika i nie umiem na nie odpowiedzieć…Co do dołączenia zdjęć…sama nie wiem czy sie da do komentarza 🙂

  3. Kinga Odpowiedz
    11/04/2016 at 20:13

    świetny artykuł, bardzo ciekawy! Proszę pisać częściej właśnie o prawosławiu i kulturze prawosławnej- to bardzo, ale to bardzo ciekawy temat.

    • Anna Krasnicka Odpowiedz
      13/04/2016 at 09:43

      Nawet nie sądziłam, że aż tak ciekawy dla odbiorców. Jak się tu mieszka to wydaje się oczywisty. Dziękuję i postaram się: mam w planie wpisy o Krainie Otwartych Okiennic oraz o Supraślu, o teatrze Wierszalin też :). Pozdrawiam serdecznie

      • Kinga Odpowiedz
        15/04/2016 at 18:08

        zapowiadają się kolejne interesujące wpisy w takim razie 🙂 Supraśl to strzał w dziesiątkę. dziękuję i pozdrawiam

  4. Anna Krasnicka Odpowiedz
    13/04/2016 at 10:20

    Witam serdecznie !
    Pani Aniu gratuluję świetnej inicjatywy. Proszę nie odbierać tego co powiem jako krytykę 🙂 Chodzi mi jedynie o kwestię prawidłowego rozumowania przeglądających Pani stronę.
    Mianowicie: „Wyższe duchowieństwo prawosławne, mnisi – obowiązuje celibat”.
    W prawosławiu gdy mówimy o podziale na duchowieństwo wyższe i niższe mamy na myśli:
    wyższe: biskupi, prezbitrzy, diakoni, mnisi
    niższe: lektorzy, subdiakoni
    Być może miała pani na myśli „Wyższe duchowieństwo prawosławne” – biskupów ??
    Lecz w takim wypadku należałoby napisać: „Biskupów i mnichów prawosławnych – obowiązuje celibat”, bowiem wyższe duchowieństwo prawosławne to również: prezbitrzy i diakoni, którzy mogą posiadać rodziny.
    Pozdrawiam i jeszcze raz proszę nie odbierać moich słów negatywnie 🙂

    lektor Rafał Pagór – alumn III roku Prawosławnego Seminarium Duchownego w Warszawie.

  5. Anna Krasnicka Odpowiedz
    13/04/2016 at 10:22

    Takiego maila dostałam od pana Rafała, bardzo dziękuję i oczywiście odpowiednią korektę zrobiłam we wpisie.

    • Adam Puszczanski Odpowiedz
      04/08/2016 at 09:52

      Rafał mnie wyręczył. Już chciałem pisać. 😉

  6. Beata Odpowiedz
    29/05/2016 at 11:43

    Bardzo dobrze napisany tekst aż miło poczytać. Trzeba częściej uświadamiać wierzących w religię katolicką ze religia prawosławna nie jest czymś dziwnym bo niestety dużo osób tak uważa i ma się za lepszych.

    • Anna Odpowiedz
      29/05/2016 at 12:42

      Dziękuję!

    • Adam Odpowiedz
      29/05/2016 at 21:59

      „wierzących w religię katolicką” trzeba jak najbardziej uświadamiać. Katolików i Prawosławnych nie ma potrzeby, bo oni wierzą nie w religię ale w tego samego Boga.

    • Adam Puszczanski Odpowiedz
      04/08/2016 at 09:55

      Katolicy nie wierzą w religię. Zupełnie tak samo jak Prawosławni. Oba Kościoły wierzą w Boga.

  7. Mateusz Odpowiedz
    29/05/2016 at 12:00

    Wszystko fajnie, ale może przy okazji warto wspomnieć odwiedzającym Podlasie SKĄD akurat tylu prawosławnych na tych ziemiach, a mówiąc prościej – dlaczego mapa gęstego występowania prawosławnych świątyń i prawosławnych wiernych na Podlasiu niemal w 100% pokrywa się z występowaniem mniejszości białoruskiej/rusińskiej/ukraińskiej? Dlaczego z Podlasia pochodzą prawosławni białoruscy poeci, pisarze oraz działacze?

    Naczytałem się już dziesiatek tekstów o Podlasiu. Wszyscy bardzo chętnie podkreślają ” Przyjeźdzcie, zobaczcie jak u nas multi-kulti. Mamy Tatarów w Kruszynianach! ” To ciekawe. Nie przeczę. Tylko mówić o Tatarach, a milczeć o Białorusinach jakich jest tysiąckroć więcej zawsze ilekroć ktoś zapyta o „prosty język”/”chachłacki”, o specyficzne nazwiska na -uk, albo -o, bądź zapyta o prawosławie to zakrawa na żart.

    Białorusinów (+ osób o białoruskim pochodzeniu jakie uległy spolonizowaniu) jest na Podlasiu dziesiątki tysiecy, ale wszyscy udają, że nie wiedzą o co chodzi, ale o Tatarach jakimś cudem wie pół Polski.

    Stąd potem takie kwiatki, że wymiarające gwary białorusko-ukraińskie nazywa się „pomieszaniem z plątaniem”, tradycyjnie potrawy jakie można spotkać na Białorusi i Ukrainie (szuba, kiszka, babka ziem.) nazywa się „typowo podlaskimi”, a liczbę prawosławnych tłumaczy się chrystianizacją za czasów Mieszka I (a nie choćby tym, że w XIV-XVI wieku przybywały tu ruskie fale osiedleńcze z Wołynia i Polesia).

    Podobnie jak nie ma cienia przypadku w tym, że większość cerkwi na Lubelczyźnie i Podkarpaciu była zwiazana z mieszkajacymi tam Łemkami/Ukraińcami, podobnie nie jest przypadkiem umiejscowienie cerkwi na ternach etnicznie białoruskich/ukraińskich na Podlasiu.

    • Anna Odpowiedz
      29/05/2016 at 12:42

      Dziękuję za komentarz.

    • Adam Puszczanski Odpowiedz
      04/08/2016 at 10:23

      Określenie ” język chachlacki” jest u nas „be’, wręcz określenie pejoratywne. Na pytanie „czy jesteś Białorusinem, możesz usłyszeć „tak”. „Czy czujesz się Polakiem?” Możesz usłyszeć „nie, ja jestem Polakiem” . Usłyszysz to w wielu miejscach, także w Kruszynianach .

    • kamila Odpowiedz
      24/09/2017 at 16:15

      Absolutnie się zgadzam – bardzo często autorzy traktują prawosławną bądź tą wschodniosłowiańską ludową kulturę jako kulturę polską, co jest nieprawdą, lub prawdą ujętą tylko częściowo.

  8. Marek Chmielewski Odpowiedz
    30/05/2016 at 18:01

    w Małopolsce w X wieku był obrządek Cyrylo-Metodiański a nie Prawosławny

  9. Agnieszka Odpowiedz
    16/08/2016 at 09:05

    Witam, cenię sobie Pani artykuły, są nie tylko ciekawe, ale również bardzo praktyczne, cieszę się również, iż dołącza Pani zdjęcia. Gdybym mogła mieć prośbę – poproszę o więcej wpisów dotyczących wiary prawosławnej. Mieszkam w Białymstoku, natomiast brakuje mi artykułów na ten temat, które mogłabym pokazać moim znajomym z odległych rejonów Polski. Jestem również szalenie ciekawa jak odbierają nas turyści z innych miast. Nie chciałabym wprowadzić wrażenia nieobiektywności, natomiast zwróciłam uwagę na obszerność i szczegółowość informacji na temat kościoła św. Rocha, z jednoczesnym potraktowaniem nieco „po macoszemu” cerkwi, które są niejednokrotnie dużo starsze (początki monasteru Zwiastowania Najświętszej Marii Panny w Supraślu sięgają 1497 roku), wiążą się z nimi wręcz nieprawdopodobne historie (na miejscu komendy policji przy ul. Sienkiewicza znajdował się sobór Zmartwychwstania Pańskiego, z którego cegieł po przymusowej rozbiórce wzniesiono mur wokół kościoła św. Rocha) i wiele współczesnych cudów (ikona Matki Boskiej w Terespolu płacząca wonnymi łzami i relikwie św. Gabriela znajdujące się w cerkwi św. Mikołaja Cudotwórcy). Gdyby mogła Pani stworzyć przewodnik po miejscach w różny sposób ważny dla prawosławnych (jak św. Góra Grabarka czy muzeum ikon w Supraślu), byłabym ogromnie wdzięczna.
    Pozdrawiam serdecznie

    • Anna Odpowiedz
      16/08/2016 at 18:58

      Pani Agnieszko, to świetny pomysł. Dziękuję za podpowiedź. Mam listę tematów na przyszłość ale mogę samodzielnie podołać jednemu artykułowi tygodniowo. Oprócz prowadzenia bloga: pracuję, mam rodzinę i sporo obowiązków. Temat prawosławia jest mi bardzo bliski i obiecuję, że postaram się taki przewodnik stworzyć. Planując rozwój bloga zakładałam, że w każdym miesiącu będę pisać po jednym artykule o turystyce, historii, kulinariach i kulturze (recenzje). Zainteresowanie przerosło moje oczekiwania 🙂 Mam sporo maili z sugestiami i pretensjami. Bardzo bym chciała wszystkich zadowolić…jednak o prawosławiu pisać będę z pewnością!

  10. Damian Odpowiedz
    25/08/2016 at 10:54

    Nie umniejszając cerkwi (Św. Jana Teologa) w Supraślu ale to Piotr z Gumowa, wójt tykociński fundował w Choroszczy kościół katolicki już w 22 X 1459 r.

  11. Daniel Odpowiedz
    26/01/2017 at 14:00

    „Mieszko I przyjął chrzest…były już wcześniej schrystianizowane przez misję Cyryla i Metodego w obrządku wschodnim (bizantyjskim) ” – bardzo ciekawe spostrzeżenie jak na „historyka-przewodnika” (subiektywnego oczywiście). Przecież w tamtym czasie był jeden święty powszechny (łac.catholicus) Kościół.

    • Anna Odpowiedz
      27/01/2017 at 01:24

      Bardzo ciekawe… a oprócz łaciny jeszcze coś? Były różne obrządki jak wiadomo.

  12. Wojtek Odpowiedz
    28/03/2017 at 20:32

    Bardzo ciekawa strona. Gratuluję. Ukłony.

    • Anna Odpowiedz
      30/03/2017 at 15:50

      Dzięki serdeczne 🙂

  13. Piotr Odpowiedz
    06/04/2018 at 22:26

    A może coś o soborze Trójcy Św. w Hajnówce. O ile dobrze pamiętam.

    • Anna Odpowiedz
      12/04/2018 at 23:08

      Kiedyś na pewno…! Pozdrawiam.

  14. Alfreda Odpowiedz
    17/04/2020 at 18:24

    byłam w Hajnówce w Soborze zrobił niesamowite wrazenie warto cos opisac i warto odwiedzic pozdrawiam Alfreda ze Śląska

Zostaw komentarz

Anuluj pisanie odpowiedzi

Szukaj

O mnie – Kontakt

Mam na imię Anna. Jestem przewodnikiem turystycznym i historykiem. Chciałabyś/chciałbyś przyjechać na Podlasie? Potrzebujesz planu działania i podpowiedzi, co robić w województwie podlaskim? Skontaktuj się ze mną telefonicznie: 0048 504 868 400 lub mailowo: ania@bialystoksubiektywnie.com

Najpopularniejsze posty

  • Szeptuchy na Podlasiu
    Szeptuchy. Reportaż Doroty Sulżyk z 1995 roku. Magia Podlasia. Część 3
  • Ruiny na Podlasiu i w Podlaskiem
    Ruiny na Podlasiu i w Podlaskiem. 5 miejsc, które przeniosą Was do innego świata
  • Źródełka słynące cudami na Podlasiu
    Źródełka słynące cudami czyli 10 niezwykłych miejsc. Część 1. Epidemie na Podlasiu
  • Drewniana architektura na Podlasiu
    Drewniana architektura na Podlasiu i w Podlaskiem. 10 zachwycających budowli… niesakralnych
  • Getto w Białymstoku
    Getto. Część 1. Losy białostockich Żydów od września 1939 do „akcji lutowej”
  • Śledzik białostocki
    Śledzik białostocki. Co to znaczy śledzikować? Trzy klasyczne przepisy na śledzia po białostocku
  • Ziołowy Zakątek
    Ziołowy Zakątek w Korycinach. Bogactwo Podlasia w pigułce. Galeria Krzysztofa Kadziewicza

Polub nas na Facebooku

Social Media

Kooperacja – media

Narodowy Portal Turystyczny

Weranda Weekend

Przedsiębiorcze Podlasie

Szlaki w Polsce

Polska Nieodkryta

Polskie Radio Białystok

Obcasy Podlasia

Rzeczpospolita

Serwis Turystyczny Radia Białystok

Kurier Poranny

Zielona Linia

Telewizja Białystok

Dwójka. Polskie Radio

Munchies – Vice.com

Na Temat

Polen Journal.de

PolskieRadio.pl

Gazeta Wyborcza

Najnowsze wpisy

  • Muzeum w Tykocinie
    Muzeum w Tykocinie. Dom Talmudyczny po remoncie. Recenzja i galeria nowej wystawy stałej
  • Muzeum Pamięci Sybiru
    Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku. Zwiedzanie, galeria. Wskazówki przewodnika
  • Meczet w Białymstoku
    Meczet w Białymstoku. Tatarzy na Podlasiu w XX i XXI wieku
  • mrowisko przepis
    Mrowisko. Przepis na litewskie ciasto szturmem zdobywające Podlasie. Kuchnia podlaska
  • pomniki Białegostoku
    Pomniki białostockie. Historia mniej i bardziej znanych monumentów. Część 2

Tagi

agroturystyka architektura atrakcja turystyczna atrakcje dla dzieci Atrakcje Podlasia Atrakcje Suwalszczyzny autochtoniczna ludność Białystok Cerkiew drewniany Białystok filmowe Podlasie Gwara podlaska Historia jewish białystok jewish trail kościół katolicki na Podlasiu Kraina Otwartych Okiennic kuchnia lokalna kuchnia podlaska Magia Podlasia mniejszości podlaskie Nadbużańskie Podlasie Narew Pałac Branickich Podlasie podlaskie Prawosławie Puszcza Knyszyńska recenzja restauracja slow food Soce Supraśl Suwalszczyzna synagoga Szlak Dziedzictwa Żydowskiego szlak murali szlak tatarski sztuka Tatarzy Tykocin województwo podlaskie zabytek Zwiedzanie Podlasia Żydzi

Newsletter

Archiwum

LINKI

Długoterminowa pogoda

Rękodzieło artystyczne z Podlasia

Pasieka Ulikowo/Blog o pszczołach

Facebook Twitter Pinterest Linkedin

Meta

  • Zaloguj się
  • Kanał wpisów
  • Kanał komentarzy
  • WordPress.org
© Copyright 2014. Theme by BloomPixel.
  • polski
  • angielski